Is minic in Éirinn go gcloistear caoineachán faoi chás na Gaeilge agus faoin imeallú atá á dhéanamh uirthi le blianta fada. Tuigeann muid uile faoi seo go bhfuil pobal urlabhra traidisiúnta na teanga á lagú go leanúnach le fada an lá. Léirítear an fhírinne seo go soiléir sa litríocht
shochtheangeolaíoch.
In 2007, mar shampla, dearbhaíodh i saothar suntasach, An Staidéar Cuimsitheach Teangeolaíoch ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht (SCT), nach raibh fágtha ach idir 15 agus 20 bliain ag an nGaeilge mar theanga phobail sna ceantair Ghaeltachta is láidre a mhaireann
(Ó Giollagáin et al., 2007: 27).
Léirítear i dtaighde nua go bhfuil cumas nó acmhainneacht teanga i bhfad níos fearr sa mBéarla ná sa nGaeilge ag gasúir óga atá á dtógáil le Gaeilge amháin sa mbaile i gceantair láidir Gaeltachta (Péterváry et al., 2014). Mar gheall ar an meath tromchúiseach seo atá tagtha ar chroíphobal na teanga, maíonn saineolaithe áirithe gur gearr eile a mhairfeas an teanga sa tír trí chéile.