D’fhreastal urlabhraí de chuid Misneach, Kerron Ó Luain, ar chruinniú de Choiste Oireachtais na Gaeilge, na Gaeltachta agus na nOileán inné ag a pléadh an Bille nua chun leasú a dhéanamh ar Acht na dTeangacha Oifigiúla.

Bhí suas le tríocha moladh seolta ag Misneach ag an gCoiste roimh réidh, ina measc moltaí faoin nGaeilge a chosaint sa láthair oibre, cead an teanga a úsáid sna cúirteanna a dheimhniú agus go mbeadh ainmneachaí comhlachtaí as seo amach i nGaeilge amháin.

Léigh Ó Luain ráiteas gairid amach roimh dó ceisteannaí a fhreagairt ar na moltaí: Read More

Is grúpa radacach pobalda é ‘Cymdeithas yr laith’ sa Bhreatain Bheag. Tá siad ar an bhfód le breis is caoga bliain anois. Bunaíodh thiar sa bhliain 1962 iad chun dul i mbun feachtasaíochta bríomhar le stádas oifigiúil a bhaint amach don mBreatnais. An modh oibre a bhí acu ná chun brú a chuir ar an rialtas trí ghníomh díreach síochánta.

Tharla an chéad agóid poiblí acu i Mí Dheireadh Fómhair 1962 in Aberystwyth nuair a shuigh siad síos ar an mbóthair ar feadh uair a chloig ag cur bac ar trácht dul thar. Sna 1960idí chabhraigh siad le comharthaí bóithre dátheangach a bhaint amach.

Read More

Bhíos ar bhád mór farantóireachta le déanaí ag dul trasna Mhuir Éireann. Is tábhachtach an turas agam é. Ar nós na mílte eile, thall i London a saolaíodh mé do bheirt imirceach Éireannach. Ábhar machnaimh bheith ag filleadh i dtreo na háite ar saolaíodh mé ach nárbh as mé, ag samhlú mo mhuintire ag tabhairt fén dturas céanna. Bheartaíos, de bharr an mhaoithneachais seo, tús aistir a chaitheamh i mo sheasamh ar deic agus mullaí Bhinn Éadair a fhaire á slogadh ag íor na spéireach.

Theastaigh uaim féachaint cén fhad thógfadh sé ar na faoileáin éirí as bheith ag guardall timpeall an árthaigh siar is aniar, agus filleadh ar chóngaracht an chósta ar chuma eitleog.

Níl samhlaoid is mó i m’aigne ná an fharraige. Ár gcuid amhrán ar maos léi. Gan treabh againn nár ghaibh duine dá sinsear thairsti tráth. D’fhiafraíos d’antraipeolaí cad ba dhóigh leis a thug ar na dreamanna is luaithe an turas a thabhairt an chéad lá. Dúirt sé gur dhóichí gur ag teitheadh a bhíodar. Read More

Le heagla mhór go mbánófar an t-oileán, tá agóid eagraithe ag muintir Thoraí don tseachtain seo chugainn. Beidh ionadaithe Thoraí i mbun agóide taobh amuigh den Dáil i mBaile Átha Cliath ar an Chéadaoin, an 14ú Feabhra, ón 10r.n. ar aghaidh. Tá siad ag iarraidh ar lucht tacaíochta a theacht amach agus a bheith i láthair fá choinne a 11r.n.

Tá Roinn na Gaeltachta ag tairiscint seanbhád farantóireachta do mhuintir Thoraí atá os cionn 40 bliain d’aois. Bád seanchaite atá ann nach bhfuil fóirsteanach don fharraige idir Toraigh agus an mhórthír, a bhfuil cáil uirthi as a bheith thar a bheith garbh. Tá sé ráite fiú ag teaghlaigh áirithe ar an oileán go bhfágfaidh siad an t-oileán mura gcuirtear seirbhís cheart farantóireachta ar fáil.

Ag labhairt dó fán agóid, dúirt urlabhraí de chuid Misneach, Seanán Mac Aoidh: Read More

Bhuail beirt thuairisceoirí de chuid Misneach isteach sa teach ag Mí che al Cholm Mac Giolla Easpuig, gní omhaí pobail, comra daí agus cara mo r de chuid na gluaiseachta Misneach. Thapaigh muid an deis agallamh a chur air.
Ta Mícheál ag gabháil don ghníomhaíocht pholaitiúil le fad an lá.

Togadh é i dteaghlach phoblachtach agus a mhuintir gní omhach sa streachailt ar son saoirse na tí re. Deir se gur thuig se i gceart polaitíocht an lucht oibre don chéad uair nuair a chuaigh sé a chónaí i mBaile Átha Cliath.

Bhí sé ar feadh tamaill ina bhall de Shinn Féin ach d’fhág sé iad nó níor aontaigh sé leis an treo a raibh siad ag dul. Dar leis nach dtiocfaidh athru ar bith ón bharr anuas, ach go gcaithfidh an chosmhuintir cur ar a son féin; ”Sílim nach dtiocfaidh athro ar bith ó politicians, ón ghnáthdhuine a thiocfaidh sé .”

Read More

[Foilsíodh an t-alt seo don chéad uair i 2015, ach tá go leor de na hargóintí ann fós tráthúil go maith nuair a thagann sé chuig stádas na Gaeilge sa stát]

An Bunreacht, Airteagal 8: ”Ós í an Ghaeilge an teanga náisiúnta is í an phríomhtheanga oifigiúil í. Glactar leis an Sacs-Bhéarla mar theanga oifigiúil eile.”

Tá fhios ag Tadhg an mhargaidh nach bhfaighidh tú seirbhís fríd Ghaeilge i mórchuid na n-oifigí poist fríd an tír seo. Tá fhios againn uilig nach mbeidh ach maslaí agus droch-mheas i ndán duit, cuid mhaith den am má labhraíonn tú Gaeilge le Garda.

Read More

– Bunaithe ar alt le Wolfi Landstreicher

Faraor, le blianta beaga anuas, tá an iomarca scríbhneoireachta a bhaineann leis an ‘streachailt shóisialta’ á milleadh ag caint leamh leadránach. Ní léiríonn an cineál sin cainte fuinneamh na réabhlóide a bhfuil sí ag tagairt dó, cheapfá. Caint mhíleata, nach mbaineann le saoirse, caint neamhbhlasta nach dtugann a cheart do theacht i láthair an duine aonair.

Is é cruatan ár linne a spreagann go leor dena scríbhneoirí chun pinn i gcéad uair, is ní haon ionadh é, má bhíonn siad go borb agus iad ag cur síos ar chúrsaí sóisialta, polaitiúla is eacnamaíochta mar atá. Ach conas is féidir linn boirbe ár linne féin a shárú má tá ár bhfreagra chomh borb céanna? Caithfidh ár bhfreagra a léiriú gur ag diúltú don saol sin atáimid!

Read More

Beidh an grúpa Misneach ag freastal ar Aonach Leabhar Radacach Dhoire, Dé Sathairn an 27ú Eanáir ón mheán lae ar aghaidh.

D’fhreastal Misneach ar an Aonach anuraidh agus baineadh an-tairbhe as. An lá i ndiaidh an Aonaigh, ar an Domhnach, beidh Misneach ag glacadh páirte i Mórshiúl Dhomhnach na Fola.

Dúirt Oisín Mac Eó, urlabhraí de chuid an ghrúpa i dTír Chonaill agus Doire:

‘Is deis ar dóigh é an tAonach bualadh le daoine atá ar comhintinn linn agus táimid buíoch as an chuireadh atá faighte againn ó na heagraithe den dara bliain as a chéile. Deis mhaith atá ann fosta ábhar suimiúil a phiocadh suas idir leabhair agus phaimfléid pholaitiúla, fhealsúnachta agus ar ábhar na steachailte sóisialaí.’ Read More

Is minic in Éirinn go gcloistear caoineachán faoi chás na Gaeilge agus faoin imeallú atá á dhéanamh uirthi le blianta fada. Tuigeann muid uile faoi seo go bhfuil pobal urlabhra traidisiúnta na teanga á lagú go leanúnach le fada an lá. Léirítear an fhírinne seo go soiléir sa litríocht
shochtheangeolaíoch.

In 2007, mar shampla, dearbhaíodh i saothar suntasach, An Staidéar Cuimsitheach Teangeolaíoch ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht (SCT), nach raibh fágtha ach idir 15 agus 20 bliain ag an nGaeilge mar theanga phobail sna ceantair Ghaeltachta is láidre a mhaireann
(Ó Giollagáin et al., 2007: 27).

Léirítear i dtaighde nua go bhfuil cumas nó acmhainneacht teanga i bhfad níos fearr sa mBéarla ná sa nGaeilge ag gasúir óga atá á dtógáil le Gaeilge amháin sa mbaile i gceantair láidir Gaeltachta (Péterváry et al., 2014). Mar gheall ar an meath tromchúiseach seo atá tagtha ar chroíphobal na teanga, maíonn saineolaithe áirithe gur gearr eile a mhairfeas an teanga sa tír trí chéile.

Read More

Tá Misneach tar éis cur i gcéill an rialtais a cháineadh go láidir i ndiaidh Leo de Varad, cara mór na Gaeilge mar dhea, bean nach bhfuil líofa sa teanga a cheapadh mar Aire Gaeltachta an tseachtain seo chaite.

Tá cúlú iomlán anois ón mbéim a bhí ann tráth go mbeadh leibhéal Gaeilge de shaghas éigin ag an Aire Gaeltachta.

Tagann ceapachán Madigan sna sála ar cheapachán an Aire Humphreys le blianta beaga anuas. Ní raibh Gaeilge ar bith ag Humphreys agus níor léirigh sí suim dá laghad i gcúrsaí Gaeltachta nó cur chun cinn na teanga.

Read More